Przygotowaliśmy zgadywankę, dzięki której dzieci poznają odgłosy najbardziej pospolitych owadów.

• komórka lub komputer
• głośnik (opcjonalnie)
• plik w formacie .mp3 z odgłosami owadów
• ilustracje owadów

Przed rozpoczęciem zajęć nauczyciel wgrywa plik MP3 na komórkę lub komputer, przygotowuje ewentualnie głośnik oraz drukuje lub przygotowuje do wyświetlenia na ekranie zdjęcia owadów.

 

Nauczyciel opowiada własnymi słowami najważniejsze informacje na temat owadów.

 

Na świecie żyje 30 milionów gatunków przeróżnych owadów. Najmniejszy owad to żuk z Kolumbii (z gatunku Scydosella musawasensis), który ma zaledwie ⅓ mm długości. Jest tak mały, że zaobserwowano go tylko kilka razy, w trakcie prowadzenia zupełnie innych badań. Największy owad to chrząszcz (Titanus giganteus) żyjący w lasach Amazonii. Potrafi on osiągnąć 20 cm długości (to więcej niż długość dłoni dorosłej osoby!). Choć jest to i tak nic w porównaniu z rozpiętością skrzydeł motyla pawicy atlasa (Attacus atlas). Rozpiętość skrzydeł pawicy atlasa osiąga nawet 25–30 cm. Żeby spotkać tego motyla, musielibyśmy się udać do Chin lub Indonezji.

Niektóre owady są wyjątkowo szybkie. Niejeden przegoni nie tylko rower, ale i wolno jadący samochód. Ważki potrafią osiągnąć prędkości do 58 km/h. Szybkie prawda?

O niezwykłości owadów można by mówić dużo. Czy jednak są one potrzebne na świecie?

To może wydać się zaskakujące, ale bez owadów nie byłoby życia na Ziemi. Owadami żywią się niemal wszystkie znane nam małe ptaki (sikorki, szpaki, zięby czy wilgi). Owady są również przysmakiem dla licznych zwierząt lądowych, na przykład jeży, kretów czy ryjówek. Gdyby zabrakło owadów, te zwierzęta umarłyby z głodu. A że małymi zwierzętami żywią się większe, to i one byłyby zagrożone.

Owady są nie tylko ważnym pokarmem dla licznych zwierząt. Są one zapylaczami. Fruwając z kwiatka na kwiatek, przenoszą pyłek. Tylko zapylony kwiat przeistacza się w owoc, taki jak jabłko, śliwka, gruszka. egzotyczna pomarańcza czy granat. Gdyby nie było owadów, nie powstałyby owoce.

Skoro już wiemy, że owadów jest coraz mniej na świecie i że są bardzo, bardzo ważnymi istotami, spróbujmy je lepiej dostrzec i rozpoznać. Zobaczmy, czy na podstawie wydawanych odgłosów, będziecie mogli rozpoznać danego owada. Wytężcie słuch i postarajcie się powiedzieć, jakiego owada słyszycie. Jeśli potraficie, wskażcie go na obrazku.

Nauczyciel, po kolei puszcza dźwięki z pliku MP3 i naprowadza dzieci na prawidłową odpowiedź.

Mrówki

• Występują na każdej szerokości geograficznej.
• Samce i samice latają, zaś robotnice nie posiadają skrzydeł.
• Nie posiadają żądeł, ale na głowie mają żuwaczki, którymi mogą zarówno coś przeciąć, przenieść, jak i uszczypnąć.
• Niekiedy ich głowa i żuwaczki są tak duże, że mówimy nie o robotnicach, a żołnierzach.
• Najczęściej budują własne gniazda, zwane mrowiskami.

 

Chrząszcz

• Osiąga rozmiary od kilku do nawet 20 centymetrów.
• Pierwsza para skrzydeł tych owadów jest stwardniała, tworzy osłonę dla drugich, błoniastych skrzydeł.
• Dzięki twardym skrzydłom zamieszkuje bez problemu ciasne przestrzenie pod korą lub pod zeschłymi liśćmi.
• Aparat gębowy chrząszcza jest przyzwyczajony do podgryzania korzeni, łodyg liści czy drewna.
• Niektóre gatunki tych owadów (jelonek) mają tak rozgałęzione szczęki, że przypominają poroże jelenia i używane są w walkach o samiczki.

 

Mucha

• Przenosi bardzo dużo chorób.
• Często siada zarówno na naszym jedzeniu, jak i na odchodach.
• Ma tylko jedną parę skrzydeł.
• Posiada duże oczy.
• Nie gryzie, jej aparat gębowy jest liżąco-ssący.

 

Motyl

• Charakteryzuje się niezwykłym kształtem skrzydeł.
• Najbardziej kolorowy spośród wszystkich owadów.
• Ma cichy, ale majestatyczny sposób poruszania się w powietrzu.
• Jego pokarmem jest najczęściej nektar kwiatów, który wydobywa za pomocą zwiniętej trąbki.

 

Komar

• Ukąszenie tego owada sprawia, że powstaje swędzący guzek.
• Samice tych owadów ssą krew zwierząt (w tym ludzi). Samce żywią się nektarem z kwiatów.
• Larwy rozwijają się w środowisku wodnym, stąd im bardziej podmokły, wilgotny teren i im więcej zbiorników ze stojącą wodą, tym więcej tych owadów.
• Najgroźniejszymi chorobami przenoszonymi przez te owady są malaria i denga (występujące w krajach tropikalnych).

 

Świerszcz polny

• Najczęściej spotykamy go na łąkach i polach.
• Samce zwabiają samice wydając głośne dźwięki (cykanie).
• Dźwięki powstają poprzez pocieranie o siebie prawego i lewego skrzydła.
• Zjada wyłącznie pokarm roślinny, na przykład liście lub łodygi różnorodnych roślin.

 

Pszczoła miodna

• Głównym pokarmem tych owadów jest nektar oraz pyłek kwiatów.
• Dzięki temu, że owady te wyspecjalizowały się w jedzeniu nektaru i pyłku, są najbardziej znanymi zapylaczami rośli.
• Jeden z gatunków tych owadów nazywa się „miodnym”, gdyż nektar i pył przeistacza w miód.
• Mimo że różnorodne gatunki tych owadów mogą zamieszkiwać mury, ziemię, a nawet korę, to gatunek „miodny” zamieszkuje ule budowane przez człowieka

Post powstał w ramach projektu Sustainable Future współfinansowanego ze środków Funduszu Wyszehradzkiego.