Światowy Dzień Wielorybów

Światowy Dzień Wielorybów jest wyjątkowym świętem poświęconym jednym z najbardziej fascynujących stworzeń naszej planety. Obchodzony rok do roku w drugą lub trzecią niedzielę lutego, dzień ten ma swoje korzenie na hawajskiej wyspie Maui, gdzie w 1980 r. po raz pierwszy zwrócono uwagę na problem ginących wielorybów. Ustanowienie tego dnia miało na celu podkreślenie zagrożeń, z jakimi mierzą się te majestatyczne stworzenia, a z biegiem czasu Światowy Dzień Wielorybów stał się znaczącym symbolem globalnych wysiłków na rzecz ochrony wielorybów i ich naturalnego środowiska, promując edukację i działania ochronne na całym świecie.

Te majestatyczne stworzenia od dawna budzą podziw i fascynację. Wieloryb to potoczna nazwa morskich ssaków o większych rozmiarach, które należą do infrarzędu waleni. Do waleni należą również m.in. delfiny i morświnie. Walenie można podzielić na dwa podrzędy – fiszbinowce i zębowce. Fiszbinowce zamiast zębów mają zwisające włókniste płytki, przez które filtrują plankton, skorupiaki i małe ryby. Dawniej wieloryby uważano za gigantyczne ryby, czemu zawdzięczają swoją nazwę. Ich ogromne rozmiary od zawsze budziły podziw. Największym przedstawicielem waleni jest płetwal błękitny (Balaenoptera musculus), który może osiągnąć długość nawet 33 m i wagę ponad 180 t. Najmniejszym z kolei jest morświn kalifornijski (Phocoena sinus). Długość jego ciała to jedynie 1,5 m, a waga 50 kg.

Wieloryby, jak większość ssaków, oddychają powietrzem atmosferycznym, mają jednak zdumiewające zdolności do długotrwałych nurkowań. Fiszbinowce potrafią wytrzymać pod wodą 40 minut, a kaszaloty nawet dwie godziny. Komunikują się ze sobą, wydając różne dźwięki, potoczne nazywane śpiewem wielorybów. Fiszbinowce nie mają strun głosowych, a do generowania odgłosów służy im worek krtaniowy. Wydawane przez nie dźwięki niosą się na tysiące kilometrów. Z kolei zębowce wytwarzają charakterystyczne piski i gwizdy przy pomocy narządu, który nazywa się wargami fonicznymi.

Wieloryby w naturalnym środowisku żyją od 70 (kaszaloty) do nawet 200 lat (wal grenlandzki). Długowieczność zapewnia im brak naturalnych wrogów i zdolność do migracji na długie odległości w poszukiwaniu jedzenia.

Młode wielorybów, jak wszystkie ssaki, są karmione mlekiem. Mleko płetwala błękitnego zawiera 50% tłuszczu, tyle co żółty ser. Noworodek płetwala w chwili narodzin waży ok. 2 t i bardzo szybko przybiera na masie, wypijając codziennie 180 litrów mleka.

Wieloryby odgrywają kluczową rolę w morskim ekosystemie. Są one nie tylko ważnym ogniwem łańcucha pokarmowego i przyczyniają się do utrzymania równowagi biologicznej oceanów, lecz również pomagają spowolnić zmianę klimatu. Odchody wielorybów wzbogacają wody oceaniczne w składniki odżywcze, takie jak żelazo i fosfor, które są niezbędne do rozwoju fitoplanktonu. Fitoplankton nie tylko stanowi podstawę morskiego łańcucha pokarmowego, ale również jest głównym pochłaniaczem CO2 z atmosfery poprzez proces fotosyntezy. Tym samym aktywność wielorybów przyczynia się do zwiększenia zdolności oceanów do pochłaniania CO2.