Słowo plon określa to, co bezpośrednio uzyskuje się z roślin uprawnych. Mogą to być zboża, warzywa, owoce. Święto Plonów to cieszenie się z obfitości darów natury, które otrzymaliśmy. Okazanie wdzięczności za nie.
W Europie najczęściej kojarzone jest z chrześcijaństwem. Świętowaniu towarzyszą: dekoracje przestrzeni kompozycjami z elementami roślinnymi, plecenie wieńców, symbolizujących odwieczny cykl natury, festyny, muzyka, barwne pochody.
Dziękczynienie za plony było również obecne w wielu kulturach i religiach świata, jeszcze przed przyjściem Chrystusa, np. dla Żydów, święto Szawuot było pierwotnie związane z zakończeniem zbioru jęczmienia i początkiem zbioru pszenicy. Współcześnie różne zbiorowości ludzkie obchodzą Święto Plonów także przeważnie tuż po zakończeniu zbiorów. Ze względu na to, że zakończenie prac polowych w różnych szerokościach geograficznych wypada w innym czasie, nie ma jednego terminu przypisanego Świętu Plonów. W Polsce wiąże się ono z ludowymi dożynkami, przypadającymi pod koniec lata, w Niemczech Erntedankfest, wedle zwyczaju kościołów protestanckich, przypada w pierwszą niedzielę po 29 września, ale może być też obchodzone w pierwszy dzień jesieni, czyli 23 września, w Japonii Niiname-sai dawne Święto Smakowania Nowego Ryżu 23-go listopada, przekształciło się w święto państwowe, podkreślające znaczenie pracy i jest dniem ustawowo wolny. W niektórych państwach dziękowanie za plony przybrało charakter okazywania radości ogólnie, za wszelkie powodzenie i sukces, jest tak np. w Stanach Zjednoczonych, w których w czwarty czwartek listopada przypada Thanksgiving Day, czyli Święto Dziękczynienia.
Docenianie hojności przyrody, urodzaju jest niewątpliwie od tysiącleci ważnym elementem identyfikującym cywilizację. Rosnące zapotrzebowanie na żywność, rozluźnienie więzi z naturą sprawiło jednak, że człowiek coraz mniej cierpliwie patrzy na naturalny rozwój roślin uprawnych. Ich wzrost wspomagany jest na rozmaite sposoby m.in. przez szklarniowanie, nawadnianie, plewienie, przekopywanie, nawożenie, opryski ochronne. Rolnictwo usprawniają różne urządzenia, które monitorują, ułatwiają proces zbiorów. W wyniku badań naukowych powstają nowe sposoby pozyskiwania plonów. Coraz szerzej stosowana jest hydroponika, czyli uprawa roślin w wodzie. Hydroponika nie wymaga użycia gleby, ale roztworu z substancjami odżywczymi dla roślin, wody oraz naczyń, a dla upraw wielkopowierzchniowych często szklarni. Trend roślinny w żywieniu jest coraz bardziej wyraźny. Pojawiają się nowe pomysły, np. eksperymentuje się, łącząc składniki roślinne oraz otrzymywane z hodowli komórkowych. W efekcie powstają produkty hybrydowe: nie zawierające mięsa, ale smakiem go przypominające. Niektórzy wolą natomiast nie zmieniać rytmu natury, decydują się np. na permakulturę, czyli na wykorzystanie procesów zachodzących w przyrodzie i niemal całkowitą rezygnację z działań ludzkich na grządce lub polu.
Rozwój rolnictwa w kierunku uzyskiwania jak największej ilości towaru, jak najmniejszym wysiłkiem i kosztem, prowadzi niestety często do zubożenia naszej planety o cenne siedliska.
„Jeśli wszystko na świecie jest towarem, czyni to z nas biedaków. Jeśli zaś wszystko jest krążącym darem, stajemy się bogaci.”
Pieśń Ziemi. Rdzenna mądrość, wiedza naukowa i lekcje
płynące z natury.
Więcej na temat plonów
Nie wszyscy jednak to rozumieją i nadal powstają plantacje, np. palmy olejowej, dające opłacalne zbiory, ale będące zagrożeniem dla naturalnych ekosystemów.
Jak możemy włączyć się w radość z plonów:
- przede wszystkim szanujmy żywność
Większość jedzenia marnowana jest w krajach, w których żyje się dostatnio. Produkty rolne są tam najczęściej wyrzucane przez konsumentów. W krajach uboższych do start dochodzi przede wszystkim w trakcie uprawy i transportu, z powodu słabych rozwiązań technologicznych oraz braku odpowiedniej wiedzy.
- dbajmy o to, by nikomu nie brakło pożywienia, dzielmy się tym, co mamy
Możemy włączyć się w zbiórki żywności w supermarketach organizowane przez Banki Żywności lub inne instytucje pomocowe. Zorientujmy się, czy w pobliżu naszego miejsca zamieszkania jest zlokalizowana lodówka społeczna i uzupełniajmy ją w miarę swoich możliwości.
- możemy założyć własne uprawy
- lub włączyć się w ogródki społeczne
- zachęcamy także do zapoznania się z regionalnymi tradycjami i opowieściami dotyczącymi plonów
