tekst: Joanna M. Chmielewska, ilustracje: Jona Jung, wydawnictwo: Bajka, 2012

Książka po raz pierwszy ukazała się w 2012 roku i została zwyciężczynią konkursu Przecinek i Kropka na Najlepszą Książkę Dziecięcą.

Historia opowiada losy nietypowej niedźwiedziowej dziewczynki, która urodziła się niebieska. Rodziców zachwycił wygląd córeczki, dali jej na imię Azul. Niestety reakcja otoczenia zupełnie ich zaskoczyła i sprawiła ogromny zawód. Okazało się, że inne niedźwiedzie nie akceptują ich, błękitnego jak niebo, dziecka.

W Niebieskiej niedźwiedzicy ten brak akceptacji kogoś innego, ukazany jest jako wielopłaszczyznowe zagadnienie. Negacja małej dziewczynki zaczyna się już od uroczystego powitania Króla, który tradycyjnie zawsze jako pierwszy składa wizytę młodym rodzicom. Niechęć władcy przenosi się na inne, dorosłe niedźwiedzie, a od razu po nich na dzieci, które obserwują starszych i powielają ich, nawet najgorsze, zachowania. Eskalujący się problem doprowadza nawet do powstania specjalnego regulaminu, w którym wyklucza się z zabawy niedźwiedzie inne niż brązowe, czarne czy szare.

Autorka pokazuje, jak wielkie spustoszenie potrafi zdziałać odrzucenie różnorodności. Z jednej strony czytelnik widzi ból rodziców i ich wyróżniającego się dziecka, a z drugiej… stratę, jaką ponosi cała społeczność, gdy w końcu zrezygnowana rodzina opuszcza swój dom, by szukać akceptacji i szczęścia gdzie indziej.

Przeczytajcie z dziećmi koniecznie, by sprawdzić, co się wydarzy. Zapewniam, że skończy się szczęśliwie i pozostawi przekonanie, że różnorodność jest absolutnie potrzebna, wzbogacająca i potrzebna. Mądra, wzruszająca, ciepła opowieść o tolerancji dla każdego. Powinna znaleźć się w biblioteczce w każdym domu!

tekst: Piotr Wilkoń, ilustracje: Józef Wilkoń, wydawnictwo: Tatarak, 2022

To dzieło ojca i syna. Józef i Piotr Wilkoń nie po raz pierwszy podjęli się wspólnej pracy…

Na Czarnym Wzgórzu mieszkała pewna arystokratyczna kocia rodzina. Pan Kacper i pani Micia oczekiwali potomstwa. Pan domu był dumny szczególnie

z tego, że wszyscy z jego rodu (od pokoleń!) mieli czarne futro. Gdy pewnego dnia Micia przyszła przedstawić Kacprowi ich dzieci, jedno z piątki zostawiła za drzwiami. Była zakłopotana, wiedziała bowiem, że ojciec kociąt nie będzie zadowolony. Ten w końcu otworzył drzwi i odkrył, że jedno kociątko jest kompletnie rude. Ojciec poczuł się jak w złym śnie… co za wstyd! Co powiedzą krewni!?!

Opisane w książce rozczarowanie ojca swoim dzieckiem jest tak poruszające, tak trudne do zrozumienia, że ma się ochotę zabrać kociaka z kart, mocno przytulić i zapewnić, że wszystko będzie dobrze. Niestety tak się nie da i czytelnik jest świadkiem dalszych niepowodzeń małej.

Pewnego dnia Ruda postanowiła odejść od rodziny. Czuła się nieakceptowana, samotna, niezrozumiana i wiedziała, że musi iść własną ścieżką. Przeczytajcie koniecznie, gdzie ją zawiodła ta droga, jak udowodniła, że trzeba przede wszystkim być sobą, realizować własne marzenia, a otoczenia powinno wspierać inność, zamiast się jej wstydzić.

Ruda to opowieść wyjątkowa… wzruszająca i ważna. Zwłaszcza w dzisiejszych czasach, tak trudnych dla osób innych, obcych, dalekich od nas kulturowo, językowo czy wizualnie.

tekst: Tomasz Samojlik, ilustracje: Ania Grzyb, wydawnictwo: Agora dla dzieci seria: Seria Zwierzaki, 2021

Tarmosia to zaproszenie do fascynującego świata mieszkańców borsuczej norki, ulokowanej w niezwykłej scenerii Puszczy Białowieskiej. Śledząc narrację, zbudowaną wokół perypetii bohaterów, zgłębiamy fascynujące tajniki funkcjonowania zwierzaków. Rodzina Borsuków, podczas swych rytuałów, jakimi są między innymi wiosenne porządki, staje w obliczu zmian codziennego życia.

Z nadejściem wiosny rodzą się dwa maluchy, a tymczasem przybywają niespodziewani goście, potrzebujący pomocy. Rodzina Lisów szuka schronienia, wskutek przejęcia ich domu przez wilki. Jednak tata Tarmosi — Melo, stojąc na straży tradycji, sprzeciwia się ich przyjęciu. Pomimo jego postawy, empatyczna bohaterka wykazuje się odwagą i korzystając z kłębowiska korytarzy norki, dyskretnie zapewnia bezpieczeństwo liskom w lokum. Jednak dalszy rozwój sytuacji nie pozwala na podtrzymanie sekretu, dzięki czemu dochodzi do rozważenia sensu restrykcji związanych z doktrynami tradycji, kiedy to współpraca między zwierzętami okazuje się słuszną postawą. To hipnotyzująca i emocjonalna opowieść, poruszająca problematykę otwartości i tolerancji, konfrontacji światopoglądów: przywiązania do tradycji i możliwości jej kwestionowania, ale również lekcja o inwazji ekologicznej, dokonywanej przez człowieka.

tekst: Katherine Applegate, ilustracje: Sara Olszewska, tłumaczenie: Małgorzata Glasenapp, wydawnictwo: Dwie Siostry, 2021

Tytułowe Drzewo Życzeń, wedle tradycji przyozdobione jest rozmaitymi artefaktami, symbolizującymi ludzkie „marzenia, pragnienia, tęsknoty”. Wiekowy i mądry narrator Dąb to refleksyjny i optymistycznie nastawiony obserwator rzeczywistości. (Opowieść rozgrywa się w jednym z miast Ameryki Północnej, do którego wraz z rodzicami dopiero co przeprowadziła się dziewczynka Samar. Wielu przykrości ze strony mieszkańców. Drzewo, będąc doświadczonym powiernikiem tak wielu opowieści, wykazuje się empatią i wie, że każda osoba niesie różne historie, troski i nadzieje na lepsze. Przekazując znaczące morały, uczy szacunku do różnorodności, pokory wobec natury, a także rysuje złożony kontekst ludzkich osiedleń. Ta filozoficzna, poetycka i uwrażliwiająca historia dla najmłodszych (i nie tylko) podkreśla, że każda osoba zasługuje na akceptację i szacunek. W przystępnej formie rozprawia się z uprzedzeniami i krytykuje ksenofobiczne przekonania.

tekst: Pija Lindenbaum, tłumaczenie: Katarzyna Skalska, ilustracje:Pija Lindenbaum, wydawnictwo: Zakamarki, 2017

Krótka opowieść szwedzkiej autorki otwiera pole do podjęcia z dziećmi trudnych tematów, takich jak kwestia migracji, konieczność ucieczki, trudność w adaptacji. Ulisa, Ludek i Katka to trzy pieski, które dotychczas wiodły dobre życie w dostatku.

Wskutek rozmaitych zagrożeń zostają zmuszone do poszukiwania nowego domu. Opuszczając swoją krainę, stoją w obliczu podejmowania trudnych decyzji. Wyruszają na niełatwą wyprawę łodzią. Morska wędrówka wiąże się z dramatycznymi przygodami, aż w końcu zmęczone pieski docierają na wyspę pudli. Zostają tam mile powitane, ale nie wszyscy mieszkańcy są nastawieni przyjaźnie do piesków, które borykają się z odnalezieniem w nowej rzeczywistości. Tekst uzupełniają wymowne ilustracje, które inspirują dyskusje z najmłodszymi.

tekst: Julia Donaldson, Axel Scheffler, tłumaczenie: Joanna Wajs, ilustracje: Axel Scheffler ,wydawnictwo: Nasza Księgarnia, 2020

Daleko, daleko w kosmosie pewną planetę zamieszkują kosmici: czerwone Ćmony, pijące tylko różową herbatę i niebieskie Smeśki, pijące tylko czarny wywar. Dzieci ze zwaśnionych rodów dostają przestrogi od rodziców, by nie zadawały się z rówieśnikami pijącymi napój o innym kolorze. Ćmonka Żaneta i Smesiek Arturek pewnego dnia wdają się w pogawędkę i zakochują. To „zakaża” miłość, która nie podoba się ani Ćmonom, ani Smeśkom.

Para postanawia uciec rakietą na odległe planety. Okazuje się, że wydarzenia oraz to, co dzieliło rody, ma potencjał, aby je zjednoczyć.

tekst: Kęstutis Kasparavičius, tłumaczenie: Małgorzata Gierałtowska, ilustracje: Kęstutis Kasparavičius, wydawnictwo: Wydawnictwo Ezop, 2020

Opowieść w humorystyczny sposób dekonstruuje stereotypy i uprzedzenia związane ze strachem przed nieznanym. Króliczek Różanosek zmaga się z pewnym lękiem: bardzo boi się węży, chociaż nigdy żadnego nie udało mu się spotkać, a nawet nie ma wiedzy na temat ich wyglądu. Jednak do kamienicy, w której mieszka różowonosy bohater, wprowadza się nowa sąsiadka. Upewniając się, że jest to przyjazna i urokliwa anakonda, króliczek wychodzi z inicjatywą zapoznania się.