Jak to się dzieje, że niektóre stworzenia m.in. większość ryb, ale także mięczaki wodne (np. małże i ośmiornice), skorupiaki (np. raki i kraby) potrafią oddychać pod wodą. Otóż posiadają one skrzela. Organy te umieszczone są po obu stronach gardzieli zwierzęcia i mają formę licznych blaszek. Część zwierząt na przemian otwiera i zamyka pysk i pokrywy skrzelowe, pompując natlenioną wodę do narządów oddechowych. Część ruch wody przez skrzela wywołuje szybkim pływaniem. Woda zawierająca tlen, przyjmowana jest do otworu gębowego, później wypływa spomiędzy blaszek skrzelowych na zewnątrz. Nim to się jednak wydarzy, tlen z wody przenika do krwi zwierzęcia, a dwutlenek węgla zostaje usunięty wraz z wodą, która wypłynie później z ciała ryby.
By to lepiej zrozumieć, przeprowadźmy mały eksperyment.
Cel:
– Wyjaśnienie dzieciom jak oddychają ryby
Czas: 15 minut
MATERIAŁY
- filtr do kawy
- kawa mielona lub fusy
- dwie szklanki
- woda
Przebieg zadania
- Do pierwszej ze szklanek wlewamy wodę z fusami.
- W drugiej szklance umieszczamy filtr do kawy.
- Przelewamy wodę z fusami przez filtr.
Filtr do kawy reprezentuje skrzela, a fusy z kawy reprezentują tlen, którego ryba potrzebuje. Podobnie jak filtr do kawy może filtrować wodę z fusów kawy, skrzela zbierają tlen, aby wysłać go do komórek ryby. Ryba pobiera wodę przez usta i przenosi ją przez skrzela, gdzie tlen może zostać rozpuszczony i przepchnięty do krwi.
Post powstał w ramach projektu współfinansowanego ze środków Fundacji Veolia Polska oraz Deutsche Bundesstiftung Umwelt przy współpracy z Naturschutzzentrum Oberlausitzer Bergland.
