Woda w rzekach może być słodka lub słona, w zależności od tego, gdzie rzeka się znajduje i jakie są jej źródła. Głównym czynnikiem decydującym o słodkości wody w rzekach jest rodzaj źródła, z którego się zasila.
W większości przypadków rzeki uważane są za słodkowodne, czyli nie zawierają znaczących ilości soli. Rzeki słodkowodne zasilane są głównie przez podziemne wody i opady atmosferyczne oraz topniejący śnieg/lód.
Rzeki słone zazwyczaj znajdują się blisko wybrzeża morskiego i nazywane są estuariami. Estuaria to miejsca, gdzie słodka woda rzeki spotyka się z wodą morską. Woda morska zawiera duże ilości soli, głównie chlorku sodu (soli kuchennej) oraz innych minerałów. Kiedy woda rzeki wpływa do estuarium, jej woda się zasala.
Oto kilka przykładów rzek słonych (estuariów) na różnych kontynentach:
Amazonka: W estuarium Amazonki, które uchodzi do Oceanu Atlantyckiego w Ameryce Południowej, słodka woda rzeki miesza się z wodą morską.
Missisipi: W Ameryce Północnej, rzeka Missisipi uchodzi do Zatoki Meksykańskiej, gdzie jej słodka woda spotyka się z wodą morską.
Tamiza: W Europie, rzeka Tamiza uchodzi do Morza Północnego, tworząc słone estuarium.
Nil: W Afryce, rzeka Nil uchodzi do Morza Śródziemnego, gdzie również występuje słone estuarium.
Ganges: W Azji Południowej, rzeka Ganges uchodzi do Zatoki Bengalskiej, gdzie można znaleźć estuarium o mieszanej słodko-słonej wodzie.
Jangcy: W Azji Wschodniej, rzeka Jangcy uchodzi do Morza Wschodniochińskiego, gdzie wody słodkie spotykają się z wodami morskimi.
Spróbujcie wraz z dziećmi znaleźć wspomniane rzeki ich estuaria, gdzie słodka woda miesza się ze słonej.
MATERIAŁY
- małe plastikowe koraliki
- dwie szklanki wody
- sól
Przebieg zadania
Nauczyciel wsypuje 2 łyżki soli do jednej z dwóch szklanek wody i miesza, aż sól całkowicie się rozpuści. Teraz niech dzieci się zastanowią, co może się stać, gdy wrzucą plastikowe koraliki do obu szklanek. Czy koraliki utoną, czy będą się unosić na wodzie?
Jedno dziecko wrzuca koraliki do obu szklanek, a reszta obserwuje zmiany. Sól powinna sprawić, że koraliki unoszą się na wodzie. Dodając do wody sól, podnosimy gęstość wody. Oznacza to, że staje się ona cięższa. Wiele przedmiotów, które toną w słodkiej wodzie, unosi się w wodzie słonej. Im większe zasolenie, tym większa jest gęstość wody i tym więcej przedmiotów będzie się unosiło na niej.
UWAGA! Być może trzeba będzie dodać więcej soli do wody w zależności od wagi koralików. Najpewniej będzie dosypywać tyle soli do szklanki, aż jej część będzie z trudem się rozpuszczać. I powstanie biały osad na dnie szklanki.
Post powstał w ramach projektu współfinansowanego z Deutsche Bundesstiftung Umwelt przy współpracy z Naturschutzzentrum Oberlausitzer Bergland.
